Budujemy, projektujemy, zwiedzamy

Kolejność wykonywania czynności w tytule powinna wyglądać inaczej i zdaję sobie z tego sprawę. Wszak najpierw się projektuje, potem buduje, wreszcie zwiedza lub użytkuje. Chciałem jednak książki, o których dzisiaj będę pisał ustawić w kolejności wiekowej czyli od tych przeznaczonych dla dzieci młodszych, do tych skierowanych do odbiorców starszych.

Wniosek ogólny: o pracy architekta nie opowiada się dzieciom najmłodszym (może to nisza?), za ta bardzo chętnie zapoznaje się je z zadaniami, które stoją przed budowlańcami. Budowlaniec jest określeniem nie do końca precyzyjnym, w tej grupie znajdziemy bowiem zarówno murarza, jak i inżyniera budownictwa. Abstrahując od tych podziałów dzieciom pokazuje się przede wszystkim proces budowania domu. Trudno się temu dziwić, bo jest to proces widowiskowy i atrakcyjny, a przez to łatwy do zaprezentowania w książce dla dzieci. Zadania architekta już takie proste do przedstawienia nie są – dość powiedzieć, że przeważnie odfajkowuje się go pokazując z nieśmiertelnym projektem/rzutem w ręku.

Wydawnictwo Babaryba wydało już wcześniej budowlanego picturebooka z twardymi stronami pt. „Na budowie” Stephana Lompa, a ostatnio dołączyła do niego książeczka ilustrowana przez Leo Timmersa zatytułowana „Tydzień na budowie”. Koncept jest trochę podobny jak we wcześniejszym wydawnictwie ilustrowanym przez tego autora czyli „Kto prowadzi?”. A więc jest to przede wszystkim prezentacja pojazdów używanych na budowie. W każdy dzień pojawiają się na placu budowy inne maszyny, co stanowi też okazję do nauki nazw dni tygodnia. Koparka, spychacz, walec, dźwig, ciężarówka, betoniarka, wywrotka itd. Ta książka przede wszystkim ilustracjami stoi, fabuła jest mniej istotna, ale jednak czytelna. Przedstawia się tutaj proces budowy placu zabaw, co stanowi pewnego rodzaju niespodziankę – ostrzegam, żeby nie spojlerować dzieciom:) A wracając do obrazków – oprócz maszyn dużo tutaj zwierząt i różnych szczegółów. Co by nie mówić o takim stylu ilustratorskim – wygląda imponująco, jest na co popatrzeć. 

Przedszkole i dom dla rodziny Zająców buduje się natomiast w innym picturebooku z twardymi, odpornymi na rozdzieranie stronami. Książka „24 godziny. Coś się dzieje na budowie!” Britty Teckentrup ukazała się ostatnio w Prószyńskim. Teckentrup to prawdziwa weteranka w tworzeniu książek obrazkowych – ze strony wydawnictwa dowiadujemy się, że od roku 1993 stworzyła ich ponad 90! Co znajdziemy w tej?

Przede wszystkim duże plansze pokazujące dosyć wiernie jak od środka wygląda budowa. Ale jak to w tego typu wydawnictwach także tutaj trzeba coś odszukać, zauważyć i śledzić pewną grupę bohaterów. Wszyscy zostali przedstawieni na tylnej stronie okładki. Są to zwierzęta a ich imiona zaczynają się na tę samą literę, co wykonywany przez nich zawód (np. Malarz Maurycy, Brygadzista Benek). Na każdej rozkładówce znajdziemy też zegar wskazujący konkretną godzinę (możemy uczyć dzieci zegara) i zestaw pytań ze szczególnym uwzględnieniem wyczynów Borsuka. Architekt nazwany został tutaj Bernard Budowniczy czyli starym określeniem tego zawodu, które pojawiało się np. w przedwojennej książce Themersonów „Pan Tom buduje dom”. Dzisiaj się go nie używa, bo wprowadza w błąd. Tym bardziej, że nawet na umieszczonej w książce tablicy informacyjnej stoi „Architekt: Bernard Budowniczy”. Przy okazji chciałbym też zwrócić uwagę, że nie za bardzo wyszło nakładanie na obrazek polskich napisów (ta czcionka trochę nie pasuje...). Generalnie jednak kartonówka ta warta jest uwagi młodych fanów budowania – oczywiście pojawiają się tutaj także budowlane pojazdy.

Przejdźmy teraz do książek przeznaczonych dla dzieci starszych. Wydarzeniem określiłbym ukazanie się pozycji „Kazik mieszka w mieście” Joanny Rzezak (Wydawnictwo Nasza Księgarnia). W zasadzie jest to klasyczna książka aktywnościowa, w której dziecko musi kolorować, dopisywać, odpowiadać, rozwiązywać. Znamy takie wydawnictwa, ukazuje się ich mnóstwo, sam ostatnio pisałem o trzech. Jednak „Kazik...” ze względu na tematykę, ale też koncepcję graficzną stanowi jednak w tym gronie pozycją wyjątkową.

Warto podkreślić, że ta książka nie jest pójściem po najmniejszej linii oporu, opracowanym z perspektywy laika, dla którego zadaniem architekta jest zaprojektowanie kolorowego domku z wieżyczkami. Zawiera ona dużo konkretnej wiedzy i nie jest to wiedza powszechnie dostępna dla dzieci. W szkole się tego na pewno nie uczą. A można się stąd dowiedzieć np. co należy do zadań architekta i urbanisty, poznać architektoniczne style (i to z naciskiem na te współczesne, jest nawet fragment o le Corbusierze!), dowiedzieć się jak działa miasto, co to jest przestrzeń miejska, wspólna. To na pewno nie jest wiedza mainstreamowa. Do tego trochę aluzji do popkultury (Godzilla!) i grupa bohaterów przewijająca się po stronach: Kazik, jego tato architekt, mama urbanistka, czarnoskóry kolega i jeszcze gołąb, szczur i pies. Bardzo mnie cieszy, że w tak dużym wydawnictwie ukazuje się pozycja tak potrzebna i traktująca temat architektury w sposób poważny. Kupujcie i działajcie!

Wreszcie „Monumentalne” Sarah Tavernier i Alexandre Verhille (Dwie Siostry) to wielkoformatowy album zbierający, jak głosi podtytuł książki, „cuda i rekordy architektury”. Zgromadzone obiekty podzielone zostały według kontynentów, na których się znajdują. Każdy kontynent ma przypisany kolor – np. Europa jest zielona, Afryka pomarańczowa a Azja czerwona. Przy czym znajdziemy tutaj nie tylko budynki, ale też pomniki, kanały czy budowle inżynieryjne. O wyborze prezentowanych obiektów nie będę dyskutował, bo to zawsze są autorskie decyzje. Z pewnością jest tutaj wszystko, co najważniejsze, przy czym widać nastawienie na dzieła architektury współczesnej co poczytuję za plus. 

Warto natomiast trochę dłużej pochylić się nad szatą graficzną tej książki, która jest dosyć odważna. Autorzy prezentowane obiekty przedstawiają na stronach jeden obok drugiego, co przypomina trochę szpaltę gazety z ogłoszeniami. Przy budynkach znajdziemy podstawowe informacje, pojawiają się nazwiska architektów czy krótkie historyczne lub informacyjne komentarze. Nie ma więc natłoku danych, co przy tej liczbie obiektów mogłoby być jednak niestrawne.

Napiszę tak – mi się ten projekt graficzny bardzo podoba, jednolita kolorystyka i uproszczone choć realistycznie przedstawione bryły wprowadzają porządek, o który byłoby trudno gdyby chcieć pokazać to wszystko na 100% wiernie. Wtedy oczopląs murowany. Nie da się ukryć, że pokazywanie dzieciom (szczególnie młodszym, takim ze środkowej podstawówki) architektury w formie wyboru the best of i bez wykorzystania fotografii to duże wyzwanie. W tym wydawnictwie z pewnością nie znajdziecie „elementów zmiękczających” wprowadzonych specjalnie dla dzieci – żadnych wesołych rysunków czy zwierząt przewijających się po stronach. To poważny leksykon, według mnie przydatny także dla dorosłych. Ze względu na format na wakacje go raczej nie weźmiecie, ale jako wstęp do architektonicznych wędrówek sprawdzi się dobrze.

/BW/

Tydzień na budowie
tekst: Jean Reidy
ilustracje: Leo Timmers
Babaryba 2017

24 godziny. Coś się dzieje na budowie!
tekst i ilustracje: Britta Teckentrup
tł.: Joanna Maciuk
Prószyński i s-ka 2018

Kazik mieszka w mieście
tekst i ilustracje: Joanna Rzezak
Nasza księgarnia 2018

Monumentalne. Cuda i rekordy architektury
tekst i ilustracje: Sarah Tavernier, Alexandre Verhille
Dwie Siostry 2017

Jeżeli kupisz opisywaną książkę (lub inną) za pośrednictwem poniższych linków afiliacyjnych to ja otrzymam z tego niewielki procent. Pieniądze pomagają mi utrzymywać tę domenę. Dziękuję!

Tydzień na budowie

24 godziny. Coś się dzieje na budowie!

Kazik mieszka w mieście

Monumentalne. Cuda i rekordy architektury